Skip to main content

Transitie milieu en gezondheid

Fijn stof

Als het om luchtkwaliteit gaat, behoort Vlaanderen in Europa tot de slechtere leerlingen van de klas: dit komt door onze hoge bevolkingsdichtheid, de slechte ruimtelijke ordening, dicht en druk bereden wegennetwerk en industrialisering. Fijn stof inademen beïnvloedt de werking van je luchtwegen, je longen, je hart en je bloedvaten. Door de huidige fijn stof concentraties in de lucht verliezen we met z’n allen de meeste gezonde levensjaren vergeleken met andere milieuvervuilende stoffen waarmee we in contact komen.

Omwille van de klimaatproblematiek en de benodigde uitfasering van fossiele brandstoffen, moeten we overschakelen op herbruikbare bronnen. Alleen zijn het niet zonnepanelen of windmolens die nu de meeste hernieuwbare energie in Vlaanderen leveren, maar wel de houtverbranding. En dit zorgt voor heel wat fijn stof… en gezondheidsproblemen.

Daarom is het belangrijk om de bijdrage van fijn stof door houtverbranding te verminderen. Géén houtverbranding is dan ook de gezondste keuze. Dus zetten we in op betere isolatie van huizen, warmtebronnen als warmtepomp, zonne-energie, warmtenetten, maar ook de verduurzaming van het verbranden van hout. Daarom gaat de West-Vlaamse Milieufederatie vzw, samen met de LOGO’s van West-Vlaanderen op pad, om mensen die op hout stoken te overtuigen om dit zo goed mogelijk te doen en aan te tonen hoe dat dan kan. Daarnaast neemt ze ook actief deel aan de Green Deal hout verbranden op Vlaams niveau. Deze heeft tot doel om op korte termijn oude kachels uit te faseren, net als open haarden en op langere termijn hout zo duurzaam mogelijk in te zetten in de verwaardingsketen. Hierbij is hout voor bouw en meubels de bovenste sport van de duurzaamheidsladder.

Waterkwaliteit

Waterkwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater verschilt op verschillende plekken, tijdstippen en dieptes. De waterkwaliteit wordt beïnvloed door natuurlijke processen en door watervervuiling/-zuivering door de mens. De vervuiling door de mens is ook in West-Vlaanderen het grootste probleem. Door de grote druk vanuit de landbouw, blijft de waterkwaliteit in West-Vlaanderen op vlak van vermesting en pesticidedruk de slechtste van Vlaanderen. Daarnaast is er de achterstand in het afkoppelen van de lozingen van huishoudelijk afvalwater in de beken en blijven incidentele lozingen door bedrijven een probleem. West-Vlaanderen staat voor Vlaanderen ook aan de absolute top in aanwezigheid van voor de mens aangewende antibiotica in oppervlaktewater.
Vermesting

Vermesting ontstaat als er te veel voedingsstoffen (nutriënten) in omloop komt. Planten op het land kunnen bij overbemesting niet alle overtollige nutriënten opnemen, waardoor deze stoffen in het oppervlaktewater, grondwater en bodem terechtkomen. Dit zorgt voor een verstoring van het waterleven door onder andere het ontstaan van giftige blauwalgen, maar ook andere soorten, die bij rotting naar de bodem zakken en de zuurstof wegnemen uit het water.

De belangrijkste nutriënten betrokken bij vermesting zijn: kalium, natrium en fosfor.

Er komt een enorme mestdruk vanuit de combinatie van de intensieve veeteelt, intensieve groenteteelt (inclusief serres) en intensieve akkerbouw, samen met de markteisen van de verwerkers (blauwe prei, donkergroene spinazie,…),

Verzilting

Verzilting neemt toe in de Polders. Verzilting is het zouter worden van de bodem. Verzilting in de Polders is een natuurlijk proces. Het is ook daarom dat er regelmatige spoeling is van de Polders, om het zout weg te ‘wassen’. Verzilting gebeurt niet alleen onder druk van de stijgende zeespiegel, maar ook door het jarenlange leegpompen van de zoetwaterlenzen in de polder-ondergrond. Deze zoetwaterlenzen vorm(d)en een ondergrondse verdedigingsmuur tegen de druk vanuit de zee.

Verzilting is nefast voor de zoetwater-gebonden natuur, maar kan ook nieuwe natuur opleveren, zoals bij Ter Doest in Lissewege.

Verzuring

Verzuring van bodem of water is het gevolg van de uitstoot van vervuilende gassen door fabrieken, landbouwbedrijven, elektriciteitscentrales en (vracht)auto’s. Onder andere zwaveldioxide, ammoniak en stikstofdioxide komen via lucht en neerslag in bodem en waterlopen terecht.

PFAS vervuiling
PFAS is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen. Deze stoffen zijn door de mens gemaakt en komen niet van nature voor in ons leefmilieu. Bijgevolg zijn er ook geen of heel weinig natuurlijke processen die PFAS kunnen afbreken en/of onschadelijk maken. PFAS kan opstapelen in het lichaam en zo heel wat schade veroorzaken. We pleiten dan ook voor het voorzichtigheidsprincipe als het gaat om PFAS. PFAS wordt echter regelmatig gebruikt vanwege hun vuil-, water- of vetafstotende eigenschappen en de hittebestendigheid. Zo vind je PFAS in in de textiel voor je regenjas tot in het blusschuim van de brandweer.

Veeteelt en Gezondheid

In 2017 deed de West-Vlaamse Milieufederatie vzw een uitgebreide literatuurstudie over de gezondheidseffecten van het nabij leven bij een stal. Het effect van de milieuverontreiniging van stallen is niet te ontkennen op onze gezondheid. Vooral het fijnstof is hier de boosdoener. Zeker voor mensen die al longaandoeningen hebben is het leven naast een stal geen pretje. Deze informatie gebruiken we vandaag nog steeds te waarschuwen voor de gevaren van uitbouw van stallencomplexen naast bewoning en dorps-/stadskernen.